Şiir Fm | Şiirler | Şairler | Sesli Şiirler | Aşk Şiirleri | Fon Müzikleri | İbretlik Sesli Hikayeler
»»-(¯`v´¯)-» İslami Dini ve Türk Tarihi »»-(¯`v´¯)-» => ..:: Türk ve İslam Tarihi ve İz Bırakanlar ::.. => Konuyu başlatan: Fatih - Kasım 19, 2013, 05:33:40 ÖS
-
"Uskok"; Hırvatçada "kaçkın" mânâsına gelmektedir. Osmanlı'nın 15. yüzyılın başlarından itibaren Orta ve Güney-Doğu Avrupa'ya yönelik akınları akabinde, Hırvatistan, Dalmaçya ve Arnavutluk'ta vuku bulan fütuhat hareketleri, bu bölgede yaşayan ahalinin yerlerini terk ederek ulaşılması mümkün olmayan mahallerde ikamet etmeleri neticesini doğurmuştur. Dağlık bir mıntıkada bulunan Klis Kalesi'ne yerleşen kaçkınlar, Osmanlı'ya zarar vermeye başlarlar. Bunun neticesinde 1537'de Klis Kalesi fethedilir. Bunun üzerine kaçkınlar, Guarnoro Körfezi'nin ucunda bulunan Senya (Seng) Limanı'na gelirler.
Senya Limanı'na karadan ulaşım neredeyse imkânsızdır. Denizden ise, sadece küçük teknelerle ulaşım sağlanabilmektedir. Bu bölgede yaşamaya başlayan "Uskoklar"ın geçimlerini temin için ziraat veya balıkçılık yapması mümkün değildir. Dolayısıyla bu kişiler, denizde haydutluğu meslek edinirler. Bir süre sonra bölgenin büyük devletleri Avusturya, Papalık ve bazen de Venedik, din düşmanları olarak gördükleri Osmanlı'ya ciddi zararlar verebilen bu toplulukları mâlî açıdan desteklemeye başlar. 1535 yılında, Türklerle mücadele etmek karşılığında kendilerine dinî ve ekonomik bazı imtiyazlar tanınır. Yöneticilerini kendileri seçerler, şahsî topraklara sahip olurlar ve buna karşılık herhangi bir vergiye tâbi edilmezler; fakat ömür boyu askerlik yapma ve Türklerle mücadele ile yükümlüdürler. Bu tarz bir yapılanma, Dalmaçya sahillerinden başlayarak Erdel'e kadar devam eder.
Uskoklar, özellikle 16. asrın ikinci yarısında, Avusturya ile Osmanlı'yı karşı karşıya getiren tarihî aktörlerden birisi hâline gelir. Karadaki faaliyetleri, Osmanlı askerî harekâtıyla hemen tesirsiz hâle getirildiğinden Uskoklar denizlere yönelirler. Osmanlı ve Müslüman gemilerinden başka Yahudi ve Hristiyan gemilerine de zarar vermeye başlarlar. Adriyatik'teki sulhun temini, anlaşmalarla Venedik'e bırakılmıştır. Sorumluluklarını yerine getirmesi konusunda Osmanlı tarafından sıkıştırılan Venedikliler, zaman zaman Uskoklar üzerine kuvvet sevk eder. Ancak bölgenin şartları ve Uskokların dinî bir hüviyete büründürülerek Hristiyanlığın ileri karakolunda görev yapan "kutsal savaşçılar" olarak görülmesi, bu teşebbüsleri tesirsiz hâle getirir. Türklerle savaşırken "İsa, İsa!" naraları atan Uskokların temel yasası; Hristiyanlığın savunulmasını, hırsızlığı, cesareti, intikâm almayı ve düşmanla savaşırken ölmeyi emretmekteydi.
Zamanla bir haydut yuvası hâline gelen Senya'dan başka Pago, Arbe ve Veglio gibi kayalık adalarda da üstlenirler. Hristiyan dünyada isimlerinin duyulmaya başlanması, hikâyelerinin dilden dile anlatılması, bölgenin daha da cazip hâle gelmesine sebep olur ve bu da sözkonusu adalara her türlü insanın gelmeye başlamasına yol açar. Venedik asker kaçakları, korsanlar hattâ eşkıyalığa meyleden Müslüman ve Türk isimlerine sahip kimseler bile bunlara katılır. Kullandıkları 6–12 kürekli, manevra kabiliyeti yüksek ve hızlı kayıklar ile, Adriyatik'te seyir hâlinde bulunan ticaret gemilerine ve Adriyatik ticaretine büyük zararlar verirler. Özellikle 1571 İnebahtı yenilgisinden sonra Osmanlı deniz gücünün sekteye uğraması, Adriyatik'teki haydutluk faaliyetlerinin daha da artmasına sebep olur. Venedikliler bile ticaret gemilerini korumak için askerî gemiler görevlendirmeye mecbur kalırlar.
Barış zamanları, yağmaya ve haydutluğa alışmış topluluklar için darlık ve sıkıntı mânâsına geldiğinden, bu dönemlerin uzun sürmemesi için Hristiyan ahaliye de büyük zararlar veren Uskoklar, bazen kendi hâmîlerinin de hışmına uğrarlar. Nihayet; 1615–17 yılları arasında Venedik-Avusturya Savaşı'na sebep olduklarından, iki devlet arasında yapılan anlaşmayla "Uskoklar"ın, Senya'dan çıkarılarak iç bölgelere yerleştirilmesine karar verilir. Uskoklar, etkinliklerini bu anlaşmayla yitirseler de, varlıklarını 19. yüzyıla kadar devam ettirirler.
-
Emeğine Yüreğine Sağlık
-
eys