(http://www.tatliaskim.com/resimler/2016/01-30/408552.jpg)
Tüm hayvanlarda ve insanlarda olduğu gibi, kedilerde de vücut için vazgeçilmez işlevleri nedeniyle dikkatle korunması gereken en önemli organlardan birisi karaciğerdir. Karaciğer, Kandaki kimyasal maddelerin seviyesinin ayarlanması, Kan plazması için gerekli proteinlerin üretilmesi, Enerji ihtiyacının karşılanmasında kullanılan glikojenin depolanması, Vücutta metabolik fonksiyonlar sonucu oluşan artık maddelerin böbrekler aracılığı ile atılması, Kanın toksinlerinden arınması ( kanın temizlenmesi ) ve amino asit miktarının ayarlanması gibi pek çok temel fonksiyonun gerçekleştiği organdır. Vücutta katıldığı metabolik faaliyetlerin çok fazla oluşu, çoğu zaman karaciğer hastalıklarının kesin tanısının konulmasını geciktirmektedir. Bir çok vakada karaciğerin yaklaşık % 70'i hasara uğradıktan sonra spesifik belirtiler izlenebilir. Yapılan kan tahlilleride her zaman kesin bir teşhis için yeterli değildir. Karaciğer hastalıkları özellikle yaşlı kedilerde sıklıkla görülür. Karaciğersiz bir hayat düşünülemeyeceğinden korunması büyük önem taşıyan bu hayati organın hastalıklarına bağlı olarak ayrıca konjestif kalp yetmezliği ve hyperthyroidism gibi metabolik hastalıklarda şekillenebilir. Bu da karaciğerin korunmasının önemini bir kat daha artırmaktadır.
Karaciğer Hastalıklarına Neden olan faktörler
Karaciğerde hasara neden olan parazitler karaciğer hastalıklarının oluşmasında büyük pay sahibidirler. Özellikle Askaritler ve Toxoplasmalar karaciğerde ciddi hasarlara neden olabilir. Karaciğer üzerinde gelişen tümörler, apseler ve kistik oluşumlarda karaciğerin fonksiyonlarının bozulmasına neden olan etkenlerdendir. Hepatik nekroz kedilerde oldukca sıklıkla görülmektedir. Kedilerde çok yaygın olarak görülen böbrek hastalıkları da hepatik nekrozun şekillenmesini artırmaktadır. Hepatik yetmezlik bulunan hastalarda kullanılan ilaçlar da ( bazı antibiyotikler, antikonvulsanlar, analjezikler gibi) karaciğer hastalıklarının şekillenmesine özellikle de hepatik nekroz oluşumuna yol açmaktadır. Ayrıca, Diabetes Mellitus ve Cushing sendromu, Peritonitis, Leukemia gibi metabolik, viral ve bakteriyel hastalıklarda karaciğer bozukluklarına neden olabilir. Genellikle kilolu ve orta yaştaki kedilerde yaygın olarak görülen "hepatic lipidosis " ( Idiopathic Hepatic Lipidosis ), safra kesesi ve safra taşı problemleri, toksik etkenler, beslenme yetersizliği, aşırı stres gibi nedenler de karaciğerde hasara neden olabilir.
Karaciğer hastalıklarının genel belirtileri
İştahsızlık Karın bölgesinde şişkinlik ve gerginlik Sarılık Depresyon İshal Kilo kaybı Kusma Epilepsi (sara) Uyuşukluk ve halsizlik Agresiflilik Bazı durumlarda karın bölgesinin su toplayıp şişmesi. ( Hydrops ) Karaciğer hastalığının türüne bağlı olarak yukarıda sayılan semptomların bir veya bir kaçını birden görmek mümkündür. Ancak yazının giriş bölümünde de belirtildiği gibi bu bulgular çok spesifik değildir ve varlıkları kesin bir karaciğer hastalığı teşhisi koymak için yeterli değildir. Semptomlar içinde sarılık en belirgin olanlardan biridir. Kandan uzun süre atılamayan birikmiş toksinler ( safra ) sarı bir mukus tabakası oluşturur ve gözün beyaz kısımları ve mukozalar sarı görünür. Aynı zamanda kulak içleri ve diş etleri de sarımsı bir renktedir. İdrar sarı hatta turuncuya yakın bir renkte olabilir. Lipidosis, hassas kedilerde iştahsızlığa, günlerce hatta haftalarca çok az yemek yemeye neden olur. Lipidosis' in neden olduğu bu iştahsızlığın nedeni bugün bile tam olarak açıklanamamıştır. Bu iştahsızlık krizleri konstipasyon ( peklik ), titremeler, su kaybı buna bağlı olarak da dehidrasyon ve halsizliğe neden olur. Kedi tüm gün yatmak ister, çevreye ilgisizdir ve hareketleri isteksizdir. Karaciğer hastalıklarında beyin ve merkezi sinir sisteminde de bazı hasarlar ortaya çıkabilir. Böyle bir hasarın söz konusu olduğu durumlarda çoğu kedi sadece iştahsızlık, kilo kaybı, depresyon ve arasıra kusma gibi genel rahatsızlıklar gösterir. Bu gibi durumlarda hastalığın kesin teşhisi için ultrason, röntgen ve kan tahlili gibi laboratuvar testleri gereklidir. Bazı karaciğer hastalıkları hızlı soluk alıp verme, burun konjesyonu ve yemek yerken acı veren ağız ülserine neden olabilir. Bu tür belirtiler çoğunlukla viral etkenlerin neden olduğu durumlarda söz konusudur. Safra kesesi problemleri de karaciğer rahatsızlıklarına neden olan etkenlerdendir. Safra taşları kedilerde sık sık görülür ve genelde başka bir operasyon sırasında veya ultrason kontrolları sırasında tesadüfen ortaya çıkar. İştahsızlığın yanında su ve kilo kaybı da gözlenir. Safra taşlarının oluşması sarılık ile birlikte görülebileceği gibi tamamen bağımsız olarakta gelişebilir.
Karaciğer hastalığının tedavisi
Karaciğer hastalığının teşhisi zor olduğu kadar tedaviside oldukça zahmetlidir. Özellikle de bazı hepatit türleri oldukca şiddetli seyreder ve kısa sürede ilerler. Başlangıç olarak yapılabilecek tek tedavi serum, antibiyotik ve vitamin uygulamalarıdır. Bunun yanı sıra yapılacak özel diyet uygulamaları da tedavinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu tedavi ile kedinizin tekrar eski haline dönmesi ( karaciğerin hasar derecesine de bağlı olarak ) yaklaşık 3-6 hafta alabilir. Eğer kedi yaşça küçükse uygulanan dietin protein yönünden desteklenmesi gerekebilir. Ancak hepatic encephalopathy belirtisi görüldüğünde diyetin konsantrasyonu bu durum gözetilerek hazırlanmalıdır.