Gönderen Konu: İslam İlim Tarihinde İlkler  (Okunma sayısı 1516 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Fatih

  • Radyo Ailemiz
  • *
  • İleti: 3450
  • Rep 1715
İslam İlim Tarihinde İlkler
« : Şubat 25, 2014, 02:51:15 ÖS »
Irkçılığı hoş görmeyen İslam dini, kabiliyetleri ölçüsünde her milletin ilme katkısı olması için ayet ve hadisleriyle sürekli teşvik etmiştir. Irk bakımından Türk, Kürt, Arap, Berberi, Kıpti, Çinli kısacası doğudaki veya batıdaki hiçbir millet diğerinden üstün olmadığı gibi, fırsat ve imkan tanındığı takdirde ilme yatkınlık, ilim ve teknolojide gelişmişlik cihetinde de her milletin, azim ve çabalarıyla öne geçebildiği bir gerçektir.

Hz. Peygamberin Kur’an’ı tebliği ile başlayan İslam dünyasındaki ilmi çalışmalar, İslamiyeti kabul eden Türklerin yeni ve güçlü bir soluk olarak katılımıyla daha ileri seviyelere ulaşmıştır. Türklerle Müslümanların ilk temasları Hz. Ömer döneminin son zamanlarında gerçekleşmiştir. İlk karşılaşılan ve Horasan bölgesinde yaşayan Türkleri, zamanla diğer bölgelerde yaşayan Türklerin katılımı takip etmiştir. Türklerde İslamiyeti ilk kabul edenler, Müslüman Arapların fethettikleri ülkelerden esir edip, sonra çoğunlukla hürriyetlerine kavuşturdukları askerlerdir. Türklerin İslam ordularında müessir bir yer alması, Emeviler devrinin sonlarına doğru gerçekleşmiştir. Abbasiler Devleti’nde Türklerin büyük devlet hizmetlerine ve ordu kumandanlıklarına gelmeleri, artan Müslüman Türk nüfusu ile paralel bir gelişmenin sonucudur. İslam tarihçileri, Halife Mansur (ö. 775) devrini, Türklerin İslam alemine esaslı bir şekilde nüfuzlarının başlangıcı olarak kabul etmektedirler.

Türklerin, devlet işleri ve askeri işlerde olduğu gibi, ilim ve kültür sahasında da faaliyetlere başladıkları dönem Abbasiler devrine rastlamaktadır. Bu devirde yetişen ilk Türk alimleri, İslam aleminde büyük ses getirecek kıymetli eserler vermişlerdir. Hatta onların çalışmaları birçok alanda ‘ilk büyük adımlar’ olarak kabul edilmektedir. Orta çağ İslam Dünyası ilim adamlarından bir çoğunun, İran’ın kuzeydoğusunda bulunan ve ahalisinin büyük bir kısmı Türk olan Horasan ve Maveraünnehir bölgelerinden olduğu bilinmektedir) Bu dönemde yetişen ilim adamları arasında Türk veya Türk soyundan gelenlerin fazla olması bu sebepledir. Türk asıllı ilim adamları, genellikle isimlerinin sonunda bulunan ‘Türk’, ‘Türki’ ve ‘İbni Türk’ gibi lakaplarından tanınmaktadır.
İslam ilim ve kültür tarihinin ilk meşhur Türk alimleri şunlardır:

İbn Süreyc Ubeydullah Ebu Yahya (ö.743- ?), Emeviler devrinde yaşayan dört büyük musikişinastan birisi olup, İran udunu Hicaz’a getirmiştir 2 İkincisi yine aynı dönemde yaşayan Ebu’l-Mu’temir Süleyman b. Tarhan et-Teymi el Basri’dir. Tabiun’dan olan bu zat ilk hadis ve meğazi* alimlerindendir. Zamanında Basra’nın en büyük alimlerinden sayılırdı. Oğlu Muhammed b. el-Mu’temir de büyük hadis ve meğazi alimlerinden ve Ahmed b. Hanbel’in hocalanndandır.3

Abdullah b. Mübarek el-Mervezi et-Türki ise, tefsir, hadis, tarih, nahiv alimi, fakih ve lügat yazarıdır. İlim için birçok seyahat yapan el-Mervezi, 798’de bir gazadan dönerken vefat etmiştir. Birçok eseri günümüze kadar ulaşmıştır.4 Ebu İshak İbrahim b. el-Abbas b. Muhammed b. Sultigin ise devrin en büyük şairlerinden olup, sırası ile Halife Mu’tasım, Vasik ve Mütevekkil dönemlerinde Divan-ı İnşa’da** çalışmıştır. Edebiyat, kimya, siyaset ve yemekler konusunda önemli eserleri bulunmaktadır.

Diğer bir alim olan Feth b. Hakan, Halife Mu’tasım ve oğlu Mütevekkil dönemlerinde önemli hizmetlerde bulunduktan sonra istihbarat teşkilatının başına getirildi. Daha sonra vezir, bir ara Şam ve Mısır valisi oldu. Feth, alim, edip, hatip olup güzel şiir yazardı. Kıymetli, büyük bir kütüphanesi vardı. Arap fasihleri, Basra ve Küfe alimleri bu kütüphaneden faydalanırlardı. Okumayı çok severdi. Halife’nin meclislerinde dahi fırsat buldukça kitap okurdu. Ebu Hiffan bununla ilgili olarak şöyle der;

“Kitapları ve ilmi şu üç kişi dışında çok seveni görmedim. Bunlar el-Cahiz, Feth b. Hakan ve İsmail b. İshak el-Kazi’dir. Cahiz, eline bir kitap geçince mutlaka onu bitirirdi. O kadar ki, kitapçıların dükkanlarını kiralar, kitap okumak için sabahlara kadar oralarda kalırdı. Feth b. Hakan ise Mütevekkil’in meclisinde bulunur, halife bir iş için meclisten kalkınca hemen bir kitap çıkarıp okumaya başlardı. Hatta, tuvalette bile kitap okurdu. İsmail’e gelince; ne zaman yanına girdimse, onu ya bir kitap okurken veya bir kitabı karıştırırken görürdüm”.



Cebir ilmini metodik ve sistematik olarak ilk defa ortaya koyan bu konuda ilk önemli eseri yazan ve bu ilme adını veren Muhammed b. Musa el-Harezmi (ö. 850 civarı) ise büyük bir Türk matematik, coğrafya ve astronomi alimidir. Harezmi’nin en meşhur eseri cebir sahasında yazdığı Kitabu’l-Muhtasar fi’l-Cehr ve’l Mukabele’dir. İslam matematikçileri arasında benimsenen tanıma göre İlmü’l-Cebr ve’l Mukabele, “denklem yoluyla bilinenlerden bilinmeyen niceliklerin çıkarılması yöntemini öğreten ilim” olarak ilmü’l-hisabın bir dalı şeklinde kabul görmüştür. Cebir ve mukabele terimlerinin matematik işlem anlamları ise kaynaklarda şu şekilde verilmektedir: Cebir, eşitliğin herhangi bir tarafında bulunan negatif bir terimin diğer tarafa aynısı eklenmek suretiyle izale edilmesidir; Mukabele ise eşitliğin her iki tarafında bulunan benzer terimlerin çıkarma yoluyla izalesidir.5 Harezmi’nin eseri ancak üç asır sonra (12. yüzyılda) Avrupalılar tarafından Latinceye tercüme edilmiş, üniversitelere temel ders kitabı olmuş ve bunların ötesinde Rönesans devri İtalyan matematikçilerinin çalışmalannda esas kitap vazifesini görmüştür.6 Eserinin, Batı dillerine tercümesiyle cebir kelimesi “algebra” olarak aynen muhafaza edilmiş ve bu ilim dalının adı olarak yaşatılmıştır. Harezmi’nin adı Latince’ye Alkhorizmi, İngilizce’ye de “Augrim” şeklinde geçmiştir. “Düzenli Hesap Yapma Metodu” manasına da kullanılan bu kelime nihayet günümüze kadar bozulmuş hali olan Algoritma ve Logaritma olarak gelmiştir. Harezmi’nin matematikteki en büyük hizmetlerinden birisi de, eserlerinde hem sıfırı hem de diğer rakamları kullanmış olmasıdır. Batılıların Arap rakamları, Müslümanların Hind rakamları adını verdikleri rakamları Avrupa’ya tanıtan da odur. Harezmi’nin Astronomi sahasında yazmış olduğu ve rasathane gözlemlerinden edindiği neticeleri ihtiva eden “Zic-i Harizmi’ adlı eseri Kopernik dönemine kadar Batıda kullanılmıştır.



Cebir dalında ilk eser veren ve Harezminin çağdaşı olup cebir ilminin kurucuları arasında yer alan bir diğer Türk alimi de Abdülhamid b. Vasi ibni Türk’tür.7 Harezmi’den önce yaşamış olması ihtimali bulunmakla birlikte, hangisinin cebir dalında ilk eseri yazdığı konusu tartışmalıdır. Ahdülhamid’in cebir konusundaki eseri Ez-Zarurat fi’l-Mukterinat min Kitab el Cebr ve’l Mukabele” (Katışık Denklemlerde Mantıki Zaruretler) adını taşımaktadır.8 Torunu Ebu Berze el Fazl b. Abdülhamid de tanınmış matematikçilerdendir. 10. asırda yetişen diğer ünlü Türk alimleri, Ferganalı Ahmed b. Muhammed b. Kesir el-Fergani, Ebu’l-Kasım Abdullah b. Amacur ile oğlu Ebu’l Hasan Ali’dir. Bu alimler uzun astronomik gözlemler yapmışlar ve bu gözlemlerinin neticelerini çeşitli ziçlerde (Astronomi tablosu) toplamışlardır. 9 Özellikle Fergani’nin ekliptiğin*** meylini tesbit eden çalışması ile güneşin yörüngesini tesbit eden çalışmalarını ihtiva eden Astronomi kitabı, yedi asır Avrupa ve Asya’da kaynak olarak değerini yitirmemiştir. Eser 1573’de Nürnberg’te tekrar basılmıştır.

10. asırda yaşayan ve astronomi sahasında yaptığı uzun süreli gözlemlerle dikkat çeken Türk alimleri Ebu’l-Hasan Ali b. Amacur et-Türki ve oğlu Ebu’l-Kasım Ali b. Amacur et-Türki’dir. Aynı aileden Ali İbn-i Abdullah İbn-i Amacur da aynı rasathanede çalışmıştır. Amacurlar 887-934 yılları arasında elli sene kadar rasad yapmışlardır. Meşhur astronom İbn-i Yunus onların Ay gözlemlerinin Batlamyus’un gözlemlerinden daha doğru olduğunu belirterek çalışmalarında bu gözlemlerden istifade etmiştir.ıo İslam dünyasında en uzun süreli ilk gözlemleri yapan baba-oğul Amacur’lar birçok zic (astronomi tablosu) neşretmişlerdir.

Ebü Nasr Muhammed el-Farabi b. Muhammed b. Tarkan b. Uzluğ (ö.950), İslam dünyasının yetiştirdiği en büyük filozof, matematik ve fizik alimlerinden biridir. Avrupa’da “Alfarabius” olarak tanınmaktadır. Başta İbni Sina olmak üzere pek çok felsefeci Aristo’yu onun şerhleri sayesinde anlamıştır. Sahasında birçok önemli eser yazan Farabi, ömrünün büyük bir kısmını Irak ve Şam’da geçirmiştir. İlimler tasnifinde Avrupa’da büyük tesir yapan “İhsau’l-Ulüm” Batı’da adeta bir reform etkisi yapmıştır. Diğer yandan felsefe, mantık, matematik, botanik, tıp ve musiki sahasındaki eserleri, İslam aleminin yanında, Avrupalı filozoflardan Bacon, Albert, Hobbes, J.J. Rousseau üzerinde önemli bir etki bırakmıştır. Ses olayının ilk fiziki izahını yapan kişi Farabi’dir. O, titreşimlerin dalga uzunluğuna göre azalıp çoğaldığını tesbit etmiş, bunu deneylerle göstermiştir. Farabi bu keşfiyle, musiki aletlerinin yapımında gerekli olan kuralları da bulmuş oldu. Aynı asırda yaşayan İshak b. İbrahim el-Farabi de (ö. 961) Arap ülkelerinde Arapça üzerine çalışmalar yapmış, “Divan el-Edep” adlı bir eser yazmıştır.’11

Bahsedeceğimiz son Türk alimi, 10. asrın son çeyreğinde doğan ve İslam dünyasının en büyük alimlerinden birisi olan Birüni’dir. 973 yılında Kaş’ta doğan ve dönemin meşhur ilim adamlarından dersler alan Biruni’yi hocalan, asrının ilmi problemlerine karşı çok iyi yetiştirmiştir. Her türlü ilim alanında çok kıymetli eserler veren mükemmel bir İslam alimi, büyük bir filozof olarak meşhur olmuştur. Hem İslam aleminde hem de Avrupa’da tanınan ve uzun yıllar eserlerinden istifade edilen, çalışmaları yüzyıllarca aşılamayan bir alimdir. Philip K. Hitti, onun “Tabii ilimler alanında Müslümanlar arasında yetişen en orijinal ve en derin bilgin” olduğunu söylemektedir. George Sarton ise, yaşadığı devre onun adını vererek Birüni asrı diye anmaktadır. Daha 17 yaşında iken çalışmalarına başlayan, elinden kalem düşmeyen, kitaptan gözünü ayırmayan, kalbi tefekkürden uzak kalmayan Birüni Arapça, Farsça, İbranice, Rumca, Süryanice ve Yunanca’ya vakıftı. Hadiselerin deney ve tecrübelere istinad ettirilmesi düşüncesini ortaya atarak, ilk defa rnetodlu ilmi çalışma usullerinin düzenleyicisi olmuştur. Birüni, matematik, asronomi, coğrafya fizik, kimya, jeoloji, tıp, tarih, mukayeseli dinler tarihi ve felsefe gibi birçok farklı sahada çalıştı ve kıymetli eserler kaleme aldı. 18’i astronomi sahasında olmak üzere, 180 kadar eseri bulunan Birüni’den günümüze sadece yirmi küsur eser ulaşmıştır.12

Farklı milletlere mensup İslam alimleri, bağlı oldukları medeniyete her alanda önemli katkılarda bulunarak İslam Medeniyeti’ni tesis etmişlerdir. Bu medeniyetin tesisine Araplardan sonra en çok Türklerin katkıda bulunması, Türklerin İslam’ı seçtikten sonra onun getirdiği ‘Oku’ mesajını çok iyi değerlendiren milletlerden olduğunu göstermektedir. Özellikle İslam Bilimi’nin ilk teşekkülü döneminde çok sayıda Müslüman Türk aliminin isminin geçmesi, yaptıkları çalışmaların orijinalliğinden ve eserlerinin kıymetinden kaynaklanmaktadır. Gerçekten ilhamlarını Kur’an’dan alan ilk Türk alimleri, İslam Bilimi dünyasına kıymetli katkılarda bulunup, değerli eserler bırakarak, kendilerinden sonra gelecek çağların ilim adamlarına ışık tutmuşlardır. Onlar büyük bir cihad saydıkları ilmi faaliyetleri, dönemlerinin şartlarını çok iyi değerlendirerek en mükemmel bir tarzda yapmış olmanın huzuruyla mezarlarında yatarken, bize de zamanın en ileri imkanlarını değerlendirerek onlar gibi çağın ışık saçan ilim adamları olmak veya bu ilim adamlarını yetiştirmek düşmektedir.



* Efendimiz’in (Sav) savaşlannı inceleyen ilim dalı.
** İslam devletlerinde hükümdarın yazışmalarının hazırlanması işlerini yürüten kalem.
*** Tutulum dairesi olarak da bilinir, astronomide, Güneşin yıl boyunca takım yıldızlar arasında izlediği görünür yolun oluşturduğ büyük çember’.

KAYNAKLAR
1. Aydın Sayılı, “Selçuklulardan Evvel Ortaşarkta Türkler”.
Belleten, X, 97-13l. Ankara 1946.,
2. C. Brockelmann, “İbn Süreyc, İslam Ansiklopedisi, V/II, 824-825.
3. Ramazan Şeşen, Hilafet Ordusunun Menkıbeleri ve Türklerin Faziletleri, el-Cahizin eserinin giriş kısmı, s. 28-30, Ankara 1988.
4. Fuat Sezgin. Geschichte des Arabischen Schrifttums (GAS), Leiden 1967,1,95.
5. İhsan Fazlıoğlu. “Cebir”, DİA, VII, 195.
6. HamitDilgan, Muhammed Ibni Musa el-Harezmi, İstanbul
1957, e. 3-7; Ö.Akın-M. Desay, Beş Büyük Cebir Bilgini, İstanbul l994,s. 10
7. Aydın Sayılı, Abdülhamid ibn Türk’ün Katışık Denklemlerde Mantıki Zaruretler Adlı Yazısı ve Zamanın Cebri, Ankara 1985, s. 12-22.
8. Salih Zeki, Asar-ı Bakiye, İstanbul 1911, 1, 246-247; Ö.Akın-M. Desay, Beş Büyük Cebir Bilgini, s. 2.
9. GAS, VI, 177-178.
lO.Salih Zeki, Kamus-u Riyaziyyat, İstanbııl 1315, e. 130. 131, 136; Aydın Sayılı, The Observatory in Islam, Ankara
1988, ms. 101.103.
11. Ramazan Şeşen, “Türklerin İslamlaşması ve Ortaçağ Arap Dünyasındaki Rolü”, lbn Fazlası Seyahatnamesi. İstanbul
1995, s. 212-216.
12.Günay Tümer, “Birüni”, DİA, VI, 206-215; Salih Zeki, Asar-ı Bakiye, 169 -178; C. Brockelman, Geschichte der Arabischen Literatür, Leiden 1943, 1, 626-627; ayn. mlf., “al Biruni’, Enecyclopedia of Islam, New Edition, Leiden 1954, 1726-727; Aydın Sayılı, ‘The Observatory in Islam. s 56-61; ayn. mlf.. “Birüni’,TTK Belleten, XlIl/49, (1949), s. 53-89.



Muammer Ahmet Şiirleri, İsmail Gül Şiirleri, Seyide Doyran Şiirleri, Abdurrahim Karakoç şiirleri , Ahmed Arif şiirleri , Ahmet Hamdi Tanpınar şiirleri , Ahmet Selçuk İlkan şiirleri , Ahmet Telli şiirleri , Ali Erdinç  şiirleri , Arif Nihat Asya  şiirleri , Asil Mavi şiirleri , Aslan Avşarbey  şiirleri , Aşık Veysel  şiirleri , Ataol Behramoğlu şiirleri , Attila İlhan  şiirleri , Ayfer Yazıcı  şiirleri , Ayhan Yıldırım  şiirleri , Bahattin Karakoç şiirleri , Bahtiyar Vahapzade şiirleri , Bayram Mecit  şiirleri , Bedirhan Gökçe şiirleri , Bedri Rahmi Eyüpoğlu  şiirleri , Behçet Necatigil  şiirleri , Birgül Alp şiirleri , Burcu Seul  şiirleri , Cahit Sıtkı Tarancı  şiirleri , Cahit Zarifoğlu  şiirleri , Can Yücel  şiirleri , Cemal Gören  şiirleri , Cemal Safi  şiirleri , Cemal Süreya  şiirleri , Cengiz Numanoğlu  şiirleri , Cihan Balcıoğlu  şiirleri , Didem Madak  şiirleri , Edip Cansever  şiirleri , Emin Çelimli  şiirleri , Emine Çerçi  şiirleri , Emine Şafak  şiirleri , Ercan Baş  şiirleri , Erdal Ercin  şiirleri , Faruk Nafiz Çamlıbel  şiirleri , Fazıl Hüsnü Dağlarca  şiirleri , Fuzuli  şiirleri , Gaffar Güllü şiirleri , Gelincik  şiirleri , Gülsen Tunçkal  şiirleri , Hacı Kısır şiirleri  , İbrahim Karaçay  şiirleri , İbrahim Sadri şiirleri  , İbrahim Sağır şiirleri , İclal Aydın  şiirleri , İsmail Gül  şiirleri , İsmet Ulaş  şiirleri , Kahraman Tazeoğlu şiirleri , Karacaoğlan şiirleri , Kevser Dostagüler şiirleri  , Küçük İskender şiirleri , Mahmut Çiçekdağı şiirleri , Marlyn Hand şiirleri  , Mehmet Akif Ersoy şiirleri , Mehmet Ali Kalkan şiirleri , Mehmet Çetin şiirleri , Melek Avcı Coşkun şiirleri , Melih Cevdet  şiirleri , Melike Yıldız şiirleri , Mevlana Celalettin Rumi şiirleri , Muammer Ahmet Sağlam  şiirleri , Muharrem Kubat şiirleri , Murat Meral şiirleri  , Mustafa Hebip şiirleri , Muzaffer Tayyip Uslu  şiirleri , Mücahit Şen  şiirleri , Nazım Hikmet Ran  şiirleri , Necip Fazıl Kısakürek  şiirleri , Nur Uygun şiirleri , Nurullah Genç  şiirleri , Orhan Veli Kanık  şiirleri , Ömer Hayyam  şiirleri , Özdemir Asaf  şiirleri , Polat Tek  şiirleri , Rabia Barış şiirleri , Sabahattin Ali şiirleri , Selaattin Çoban  şiirleri , Seyide Cinaloğlu Doyran  şiirleri , Sezai Karakoç  şiirleri , Şevki Dinçal  şiirleri , Tevfik Fikret  şiirleri , Turgut Uyar  şiirleri , Uğur Arslan  şiirleri , Uğur Işılak  şiirleri , Ümit Yaşar Oğuzcan  şiirleri , Yahya Kemal Beyatlı  şiirleri , Yavuz Bülent Bakiler şiirleri , Yavuz Dogan  şiirleri , Yıldız Toksöz şiirleri , Yılmaz Erdoğan şiirleri , Yunus Emre şiirleri , Yusuf Hayaloğlu şiirleri , Zikrettin Karaca şiirleri , Ziya Osman Saba  şiirleri , şiir şiir sokağım şiir türleri şiir sokakta şiir nedir şiire gazele şiir kitapları şiir bilgisi şiir defteri şiir aşk şiir oku şiir yarışması 2018 şiir adam şiir adam live şiir alıntıları şiir adam live instagram şiir antolojisi şiir antoloji şiir akımları şiir atölyesi şiir alp a şiiri a şiir evi a şiiri yavuz bülent bakiler a şiir evi ankara a.şiir solak a şiir sokakta a.kadir şiirleri a köpek şiiri a karakoç şiirleri a ile şiir şiir bilgisi test şiir biter şiir biçimleri şiir başlıkları şiir blog şiir bulmaca şiir bilgisi pdf şiir butik otel şiir blogları b şiiri b keskin şiirleri bayrak şiiri b sesi şiir b harfi akrostiş şiir şiir can yücel şiir cafe şiir cafe ortaköy şiir cemal süreyya şiir cumhuriyeti şiir cahit zarifoğlu şiir çeşitleri şiir can şiir ceketli adam kitabı şiir cemal safi ç şiiri behzat ç şiir behzat ç şiir sözleri gökçenur ç. şiirleri c.süreya şiirleri c ile şiir c.bukowski şiirleri gökçenur ç şiir kitabı c vitamini şiirleri c.zarifoğlu şiirleri şiir çözümleme şiir çözümleme yöntemi şiir çeviri şiir çiçek şiir çok güzel şiir çevirisi şiir çevirileri şiir çözümleme yöntemi nurullah çetin şiir çay ç ile şiir şiir dinletisi şiir dizeleri şiir dergileri şiir duygusal şiir duvarda şiir dünyası sözleri şiir denizi d&r şiir kitapları d.bakır şiiri d ile şiir d&r şiir defteri d madak şiirleri d.günü şiirleri d.bakır şiir sözleri d ali erzincanlı şiirleri d.h. lawrence şiirleri şiir eş anlamlısı şiir ekşi şiir edebiyat şiir en güzel şiir ezberle şiir etkinlikleri şiir edip cansever şiir evi şiir ezberleme şiir eloğlu e şiir kitabı şiirler e ödev şiir e book şiirli e kartlar e müfredat şiiri eş e şiir atatürk'e şiir e güzel şiirler öğretmen e şiir şiir fm şiir fon müziği indir şiir falı şiir fonları şiir fonu şiir fotoğrafları şiir film şiir fotoları şiir festivali f.nietzsche şiirleri f ferruhzad şiirleri f gülen şiirleri f ile şiir f akrostiş şiir necip f şiirleri f ile ilgili şiir melek şiiri f nafiz çamlıbel f n çamlıbel şiirleri ilhan berk f şiiri şiir gibi şiir gözlüm şiir güzel şiir gibi sözler şiir gibi kadın şiir günaydın şiir gemisi şiir gece şiir gecesi ğ şiiri g ile şiir anneler g şiirleri ğ akrostiş şiir ğ vitamini şiiri g sesi şiir ğ başlayan şiir g harfi ile şiir ğ ile ilgili şiirler ğ şiir ğüzel şiir öğretmene şiir posta şiir öğretmenler ğünü şiir onur ünlü şiir ğ ile şiir ğ sesi şiir ğ harfi ile şiir şiir hikayeleri şiir hakkında bazı mülahazalar şiir hastanede şiir her yerde şiir hayat şiir hakkında sözler şiir hangi metin grubuna girer şiir hakkında bilgi şiir hangi metinler grubuna girer şiir hasret h şiirist h.ergülen şiirleri atom h şiiri h.cibran şiirleri h ile şiir h harfi şiir h.izgören şiirleri h sesi şiir h nihal atsız şiirleri h ile başlayan şiirler şiir ısmarla şiir ısmarla eylül'ü konuşalım şiir instagram şiir ıhlamurlar çiçek açtığı zaman şiir ılık ılık akıtam şiir ışık şiir ırmak ıhlamur şiir ışıklar şiir ıssız şiir ı şiirler aşk-ı şiir ı ile şiir ı akrostiş şiir ı.ahmet şiirleri bab-ı şiir ı ile başlayan şiirler ı ile ilgili şiirler şiir ingilizce şiir indir şiir ile ilgili sözler şiir isimleri şiir istanbul şiir incelemesi şiir ingilizcesi şiir için fon müzikleri şiir iletişim i şiirler i şiir perisi i şiir sözleri şiir i kamer şiir-i aşk ile şiir şirpençe şiirler i hızırla kırk saat şiir i leyal şiir-i divan şiir jandarmada şiirt jetpa şiir jenerik müzikleri sigir jelatin şiirt jöh şiir janya şiirt judo şiirt jigolo japonca şiir japon şiir türü j ile şiir bay j şiir j.l.borges şiirleri j harfi ile şiir j.j. rousseau şiirleri j ile ilgili şiirler j harfiyle başlayan şiirler şiir konuları şiir kitapları pdf şiir kesitleri şiir karaoke şiir köşesi şiir konusu şiir kısa anlamlı şiir kadın k şiirleri k.iskender şiirleri k.maraş şiirleri k ile şiir k.tazeoğlu şiirleri 555k şiiri bünyamin k şiirleri k.maraş şiir yarışması k.kurultay şiirleri k.tazeoğlu şiir sözleri şiirler şiir lekesi şiir listesi şiir leyla şiir leblebi tozu şiir leyla ile mecnun şiir lirik şiir lise şiir lavinia şiirler kısa satirik l şiir örnekleri l akrostiş şiir l aşk şiirleri l.aragon şiirleri l harfli şiirler atilla ilhan l şiirleri şiir müzikleri şiir mısraları şiir mevlana şiir mavi şiir mektebi ortaokulu nasıl bir okul şiir me şiir mutluluk şiir mektebi iletişim şiir mavisi şiir m.akif ersoy türkiye m şiiri m.mungan şiirleri m harfiyle şiir m akrostiş şiir m.altıok şiirleri m. azad şiirleri türkiye'm şiiri turgut uyar m.akif şiirleri kısa m.ikbal şiirleri şiir ne demek şiir nedir kısaca şiir nasıl okunur şiir nedir özellikleri nelerdir şiir nazım şiir necip fazıl kısakürek şiir nasıl yazılır kuralları şiir ne demek ingilizce n.hikmet şiirleri n.fazıl şiirleri en güzel şiirler n.tevfik şiirleri fatma n şiirleri çetin'in şiir tahlilleri n akrostiş şiir n.kemal şiirleri n aşk şiirleri şiir otel şiir okuyan şiir onedio şiir okuyan erkek şiir okumak şiir okuyan adam şiir okuma kılavuzu şiir orhan veli şiir okulu o şiiri o şiirleri doğuran yalnızlık şairleri öldürür o şiir bitti başka mısra gerekmez o şiiri ahmet haşim o şiir bir daha yazılamaz o şiirler tek başına okunmuyor gel yalvarırım o şiirleri çocuğa yazsaydım o şiir ne demek şiirin o ince küllerini toplayanlar şiir o ki sadece cananını kasteder şiir örnekleri şiir özdemir asaf şiir özellikleri şiir önerileri şiir özlem şiir ödülleri şiir ölçüleri şiir örnekleri kısa şiir ödülleri 2018 şiir özledim ö ile şiir ö harfiyle şiir ö.s.ö şiirleri ö.ç.m şiirleri ö harfi ile şiir akrostiş şiir ö şiir parkı şiir perisi şiir penceresi şiir pdf şiir paylaşım şiir programı şiir parçaları şiir posterleri şiir papatya şiir programları p harfiyle şiir p valery şiirleri p sesi şiir p ile başlayan şiir çeşitleri şiir resimli şiir romantik şiir resmi şiir radyo şiir radyosu şiir resitali şiir rap şiir roots şiir replikleri şiir rastgele r siz şiir r akrostiş şiir r ilgili şiir r t erdogan şiirleri şiir sitesi şiir sokağı şiir sözler şiir sevgiliye şiir sayfası şiir sokakta aşk şiir siteleri s şiiri ş.erbaş şiirleri s.karakoç şiirleri s ile şiir yes şiiri ş akrostiş şiir ş sesi şiir s.ali şiirleri cemal sa şiirleri s.o.s şiiri şiir şiir şiir şarkıları şiir şairleri şiir şekilleri şiir şiir türkiye şiir şantiyede şiir şeklinde fabl şiir şükrü erbaş şiir şekil özellikleri şiir şehri ş ile şiir ş.yahya şiirleri ş 23 nisan şiirleri şiir tahlilleri şiir türleri nelerdir şiir tanımı şiir türleri test şiir turgut uyar şiir tanımları şiir tahlilleri mehmet kaplan şiir temaları şiir t shirt şiirt t.uyar şiirleri t ile şiir t erdoğan şiir 500t şiiri t aşk şiirleri t s eliot şiirleri baki ayhan t şiirleri t.tuğba baş şiirleri şiir uzun şiir umut şiir uygulaması şiir uzun aşk şiir unsurları şiir uzaktan sevmek şiir uyak şiir uyku şiir usta u şiiri ü ile şiir ü harfiyle şiirler hüsrev ü şiirini kim yazmıştır atatürk'ü şiiri ü akrostiş şiir hüsn ü şiir ayın 14 ü şiiri u ile akrostiş şiir şiir üzerine şiir ünlü şiir ümit yaşar oğuzcan şiir üzerine yazılar şiir ülkü ocaklarında şiir üzerine düşünceler suut kemal yetkin şiir ülkü tamer şiir üstadlarımız şiir üzerinde sıfat bulma şiir ünlü şairler ü.y.o şiirleri ü ile ilgili şiirler ü.y.oğuzcan şiirleri şiir ve inşa şiir video şiir ve tefekkür kulübü şiir ve kadın şiir ve zihniyet şiir ve inşa türü şiir vatan şiir ve sözler şiir ve şair şiir ve gelenek v şiir v ile şiir v.hugo şiirleri v sesi şiir orhan v şiirleri v for vendetta şiir v for vendetta şiiri remember v harfi ile şiir aga b v şiirbaz - ondan oldu zaar sözleri şiir yarışmaları şiir yazmak şiir yazarları şiir yaz şiir yazma şiir yarışması 2019 şiir yürek şiir yarışmaları 2018 y faktörü şiiri y kemal şiirleri y.odabaşı şiirleri y'ol şiiri y.emre şiirleri y başlayan şiirler y ile ilgili şiirler y harfi ile şiir y 23 nisan şiirleri akrostiş şiir y harfi şiir zamanı şiir zaman şiir zarifoğlu şiir zıt anlamlısı şiir ziya paşa şiir zindandan mehmete mektup şiir ziya gökalp şiir zulmü alkışlayamam şiir zeynep şiir zeytin z özger şiirleri z ile şiir z raporu şiir z akrostiş şiir a ve z şiiri a.c.z şiirleri z ile ilgili şiirler şiir 0 6 yaş 01 şiir 00 00 şiir 0 kasım şiirleri 0 kasımla ilgili şiir şiir 10.sınıf şiir 1 kıta şiir 1000kitap şiir 15 temmuz şiir 1.sınıf şiir 15 temmuz kısa şiir 19 mayıs şiir 10 kasım şiir 12. sınıf dil ve anlatım şiir 18 mart çanakkale şiirler 1 kıtalık şirinler 1 1 mayıs şiirleri 1.sınıf şiirleri kısa kaldırımlar 1 şiiri 1. sınıf şiirleri 2 kıtalık 1 kıtalık şiirler doğa 1 kıtalık şiirler ve şairleri 1 kıtalık şiir örnekleri şiir 2018 şiir 2 kıtalık şiir 2. sınıf şiir 29 ekim şiir 23 nisan şiir 29 ekimle ilgili şiir 29 ekim cumhuriyet bayramı şiir 2 satır şiir 2017 şiir 23 nisanla ilgili 2 şiiri şiirler 2 kıtalık şiir 2 kıta şiirler 2 kıtalık aşk şiirler 2 sınıf için dağ 2 şiir 2 kıtalık şiirler doğa 2 kıtalık şiir örnekleri şiir 365 şiir 3 kıtalık şiir 3. sınıf şiir 30 ağustos şiir 35 yaş şiir 3 kıtalık aşk şiir 3 kıtalı şiir 30 tane şiir 33 kurşun şiir 30 yaş 3 şiir anlayışı şiirler 3 kıtalık şirinler 3 şiirler 3 kıtalık kısa 3. şahsın şiiri 3 kıtalık şiirler edebiyat 3.sınıf şiirleri 2 kıtalık şiir 4 kıtalık şiir 4 lük şiir 4. sınıf şiir 40 yaşındasın şiir 4 kıtalık aşk şiir 4 mısradan oluşan her bölümüne ne denir 40 şiir 40 şair 40 şiir ve bir şiirler 4 kıtalık ünlü şairlerden 40 şiir 40 şair pdf 4 şiir 1 şehir şiirler 4 kıtalık şiirde 4'lük nedir şiirler 4 mısralık şiirdeki 4 satıra ne denir şiirler 4 5 kıtalık şiir 5. sınıf şiir 5 kıtalık şiir 5 sınıf konu anlatımı şiir 500 şiir 5n1k 555k şiir 5 şiir biçim ve içerik yönünden incelenmesi 571 şiir 5 şiir türü 50 şiir 50 şair 5 şiiri biçim ve içerik olarak inceleme 5 şiirin incelenmesi şiirler 5 kıtalık şiirde 5 mısraya ne denir 5 hececilerin şiir ve sanat anlayışı 5 kıtalık şiirler necip fazıl kısakürek şiir 6. sınıf şiir 6 kıtalık şiir 6 ekim 6 şiir türü şiir türleri 6. sınıf şiir bilgisi 6. sınıf şiir türleri 6.sınıf test şiir bilgisi 6. sınıf test şiir türleri 6. sınıf tonguç akademi şiirler 6.sınıf şiirler 6 kıtalık 6.sınıf şiirleri türkçe dersi 6. sınıf şiir örnekleri 6. sınıf şiir bilgisi çalışma kağıdı 6.sınıf şiir bilgisi 6.sınıf şiir bilgisi test 6.sınıf şiir türleri test şiir 7.sınıf şiir 7 güzel adam şiir 7 kıta 724 şiir şiirler 7 kıtalık 724 şiir neden kabul edilmedi 7 kıtalık şiir şiir türleri 7. sınıf şiir türleri 7.sınıf test şiir bilgisi 7. sınıf testleri 7 şiiri şiirde 7 hececiler kimlerdir şiirler 7. sınıf 7 heceli şiirler 7. sınıf şiir bilgisi test soruları 7.sınıf şiir türleri 7.sınıf şiir bilgisi 7.sınıf şiir türleri test şiir 8.sınıf şiir 8 kıta şiir 8 mart 8 şiir 80 sonrası şiir 835 şiir şiir bilgisi 8. sınıf şiir türleri 8. sınıf test şiir bilgisi 8. sınıf test almanca şiir 8 kıtalık 8 şiiri şiirler 8 kıtalık 8 heceli şiirler 8.sınıf şiir bilgisi 8 satırlık şiirler 8.sınıf şiir türleri test 8. sınıf şiir bilgisi test 8 sınıf şiir bilgisi çalışma kağıdı şiir 9.sınıf şiir 9. sınıf edebiyat şiir 9. sınıf test şiir 9 sınıf ders notları 90lar şiir şiir türleri 9. sınıf şiir türleri 9.sınıf edebiyat şiir gelenekleri 9.sınıf şiir bilgisi 9. sınıf test şiir türleri 9. sınıf test 9 şiiri 9.sınıf şiir türleri 9 eylül şiirleri 9.sınıf şiir bilgisi çalışma kağıdı 9. sınıf şiir örnekleri 9.sınıf şiir inceleme örnekleri
 

Çevrimdışı вαşκαп

  • Özel Üye
  • *
  • İleti: 20356
  • Rep 1300
Ynt: İslam İlim Tarihinde İlkler
« Yanıtla #1 : Ekim 15, 2017, 04:38:25 ÖS »
Emeğine Yüreğine Sağlık
 

Çevrimdışı Özgür Kız

  • Özel Üye
  • *
  • İleti: 21541
  • Rep 3950
Ynt: İslam İlim Tarihinde İlkler
« Yanıtla #2 : Ekim 01, 2018, 10:43:29 ÖÖ »
 eys
 

 

Related Topics

  Konu / Başlatan Yanıt Son İleti
1 Yanıt
1583 Gösterim
Son İleti Ekim 01, 2018, 04:47:52 ÖS
Gönderen: Özgür Kız
2 Yanıt
1306 Gösterim
Son İleti Ekim 01, 2018, 11:33:27 ÖÖ
Gönderen: Özgür Kız
2 Yanıt
1266 Gösterim
Son İleti Mart 26, 2016, 06:55:33 ÖÖ
Gönderen: Aysun.