Gönderen Konu: Osmanlı Tarihini Nasıl Okumalıyız  (Okunma sayısı 1101 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Fatih

  • Radyo Ailemiz
  • *
  • İleti: 3450
  • Rep 1715
Osmanlı Tarihini Nasıl Okumalıyız
« : Şubat 25, 2014, 02:43:13 ÖS »
Giriş

Tarihte yerini almış kurum ve değerlerin belirli ölçüler içinde tetkiki mutlaka yapılmalıdır. Miras alınan değer ve geleneğin gelişigüzel anlaşılmaya çalışılması, şüphesiz, hedefini tutmamış bir gayret olarak kalacaktır. Kendi tarihleriyle ziyadesiyle alâkadar olması gereken milletlerin başında gelen bizler için durum daha bir ciddiyete sahiptir. Çünkü, bizim tarihimiz yalnız bizi değil, en az bizim kadar diğer milletleri de yakından alâkadar etmektedir. Hattâ, benzer sebepten dolayı Bowen gibi Batılılar, Devlet-i Âliye'nin coğrafyasında sonradan zuhur e-den milletlerin tarihçilerine, Osmanlı tarihi ile birlikte çalışmayı tavsiye ederler.

Bütün önemli noktalarına rağmen, tarihin aktardığı mirasın ne mânâya geldiğini tespitte, bugün için müşterek bir metodun varlığının bahsi yanlış o-lacaktır. Genel hatlarıyla Charles Liebman'ın özleştirdiği üç metot, hususen Osmanlı coğrafyasındaki tarih çalışmalarıyla uyuşmaktadır. Bu metotlar şunlardır:

1) Çatışma: Osmanlı tarihini çatışmalar, savaşlar tarihi olarak ele alma;

2) Seçme-ayıklama: Bütün Osmanlı tarihini aynı gözle değerlendirmeyiz. Farklı mütalâalara konu etme;

3) Yeniden yorumlayarak istifade: Tarihî hâdiseleri kendi şartlarında ve aktörlerinin niyet ve maksatlarını nazara alarak yeniden yorumlama.

Hem Anadolu'da, hem de Osmanlı coğrafyasında son zamanlara kadar hâkim olan metot, umumiyetle çatışmacı görüştür. Çatışmacı görüş sebebiyle, altı asır süren ve bu zaman zarfında İslâm medeniyetinin bir yönüyle en mühim örneğini veren Osmanlı tecrübesinden istifade, asgarî seviyede kalmıştır. Osmanlı coğrafyasına daha sonra yerleşmek isteyen emperyalist devletlerin bu durumdaki tavırları aşikârdır. Academie Française tarafından ödüle lâyık görülen Edouard Driault'un 1 898 tarihli kitabının ismi Şark Meselesi' dir. Aynı tarihlerde Batı'nın Müslüman topraklara ilgisi had safhadaydı. Henüz Osmanlı tarihinin ilk döneminde bile "Osmanlı" ismi, hâkim unsura değil de, Osmanlı mozayiğini meydana getiren diğer kavimlere verilmektedir. Driault, Osmanlı idaresini, hoşgörüsünden dolayı dahi tenkit etmiştir. Hattâ Fransa'da herkese lâyık olmayacak mezkûr ödülü alan Driault, Türkleri 'kötülük için doğmakla' dahi itham eder. Böylelikle ilk dönemden yıkılışa kadar teb'aya devamlı bir kötüleme empoze edilmiştir. İkinci olarak, Osmanlı mirasını sahiplenmesi gereken milletlerin sorumlulukları söz konusudur. Yine sözü edilen mirasa sahip çıkması gereken milletler, pozitivizmin etkisiyle, Osmanlılara ait birçok kurum ve değeri kolayca iptidaî olarak tavsif e-dip, unutulmalarına sebep de olmuşlardır.

Son olarak ele alınması gereken, tarihi yeniden yorumlayarak mirası günün insanının istifadesine sunmak ise, yararlı olabilecek bir metot olarak gösterilebilir. Ancak metodun tahakkuku için tarih kitaplarında benimsenmiş katı determinist prensibin yumuşatılması ve geçmişte yerini almış oluşumların iç yapılarının da incelenmesini gerektirir. Böylelikle 'niyet ve maksat' gibi geçmiştekileri anlamada yardımcı olacak iki faktör de hesaba katılacaktır.

Yaklaşım

Osmanlı tarihine ait hemen bütün Batılı yaklaşımlarda, geçmişte olup - bitmiş hâdiseler geriye doğru ele alınır ve yorumlanır. Yazılan kitaplarda dönemin şartlan o kadar katı bir determinizm çerçevesinde sunulur ki, vakıaların içindeki insanların maksat ve niyetleri hiç önem taşımaz hâle getirilir. Meselâ, Osmanlı fetih politikası, iktisadî kaynak temini gayesiyle algılanıp, İlâyı Kelimetullah niyeti ihmal edilmiştir. Şüphesiz, o derece büyük bir devletin izlediği reelpolitikte iktisadî programın önemi inkâr edilemez. Ancak fetihleri, artan ihtiyaçların iktiza ettiği şablonla izah etmek, Devlet-i Âliye'nin fethettiği coğrafyada te'sis ettiği sosyal yapıyı ve adaleti bugünkü insanlara alenen idrak ettiremez. Zira Osmanlı fetih politikalarında 'niyet ve gaye' faktörü çok mühim yer tutmaktadır.

Tarihi anlamada dayatılan bu engeli aşmak için, tarihte vuku bulmuş bütün hâdiseleri iki temel açıdan ele alarak şöyle bir tasnife tâbi tutabiliriz: Birincisi, oluşumların ortaya çıkışını sağlayan sosyal şartlar. İkincisi, devrin insanlarını o oluşuma katılmaya ikna eden şartlar. Jerrold Green'e ait olan tasnifin birinci ayağında, şartlar ve tekevvünler, sebep-sonuç prensibiyle izah edilir. Sadece bunun kullanılması ise bizi yukarıda sözü edilen katı determinizme götürür. Meselâ bazılarınca, tarih boyunca Müslümanlıktan irtidat hâdiselerinin diğer dinlerin müntesipleriyle kıyas edilemeyecek kadar az olması, irtidat fiiline uygulanacak ceza ile izah edilmiştir ki, bu yalnız birinci şıkkın kullanılmasına atfedilebilir. Halbuki, Osmanlı devri gibi, Müslüman nüfusun çok kalabalık olduğu bir dönemde değil de, bir tek Müslüman'ın dahi büyük bir öneme sahip olduğu Hz. Peygamber (s.a.s) döneminde yapılan Hudeybiye Musalahası'nda Mekkeliler'den iman edip, Medine'ye katılacakların alenen iadesi kabul edilmiştir. Bu iade basitçe değerlendirilemez. Yeni Müslümanlar'ı dinlerinden döndürmek için önce büyük ölçülerde cazip teklifler, sonra bunların reddiyle, dayanılmaz işkenceler bahis mevzu olmuştur. İşte bu gerçeklerin ışığında irtidattaki azlığı ancak ikinci şıkkın kullanılması ile izah edebiliriz. O da, ihtida edenlerin (iman edenlerin) İslâm'da bulduğu tatmin, yani insanları ikna eden şartlardır.

Osmanlı Devleti'nin sahip olduğu sağlam yapıya, 'Müslüman olmayı seçenleri ikna eden şartlar' açısından bakacak olursak:

Osmanlı Misali
Tarihçi Duckas, XV. yüzyılda Gelibolu'dan Tuna'ya kadar olan topraklarda, Osmanlılara tâbi olan nüfusun, Anadolu'dakinden fazla olduğunu belirtir. Henüz Balkanlara dönük fethin yalnız Osmanlılar için değil, bütün İslâm tarihi İçin de yeni sayılabileceğini hatırlarsak, Duckas'ın tespiti önem kazanır. Tespit fethin süratini vurgulamaktadır. Devamlı olarak despot yönetimlerin baskısı altında ezilen Balkan milletleri, Osmanlı idaresi ile ilk defa dinî ve kültürel hürriyetlerini kazanmışlardır. Balkanlarla ilgili 'ilk' vurgulu tespit Hammer'e aittir. Halkın Müslüman idareye uyumundaki sürat, Osmanlı yönetiminin adaletinde gizlidir. Öyle ki, Hristiyan kaynakları dahi bölge idarecilerinden sitayişle bahseder. Sultan II. Murad için resmî Bizans vakâyinâmeleri 'adil, hoşgörülü...' gibi sıfatları kullanmaktan çekinmez.

Tebaanın buna karşılık itaati ise gönülden ve sıkıdır. Finlay, Yunan tarihini kaleme alırken yüksek dereceli rahiplerin' Türk ajanı gibi faaliyette bulunduklarını ve Ortodoks kitleyi Osmanlı yönetimi lehine sevk ettiklerini belirtir. Rahiplerin vaazlarında Osmanlı idaresini takdisi sıradan hâle gelmiştir.

Yunanlılar ise, kendilerine bitişik topraklarda Frankların ve Venedikliler'in tehdidine karşı Osmanlılara omuz verirler. Hattâ Hristiyan devletlerin zulümlerinin artması karşısında M. Karamsin Osmanlı'nın zuhurunu şöyle anlatır: "Sonunda Cenab-ı Hakk, gazap yıldırımını onu hak eden devletlerin başına gönderdi. Ve âlemlerin Rabbi, bizlere II. Mehmed'i gönderdi." Misalde alenî biçimde Osmanlı padişahının medhini nakleden T. Arnold, alıntının Osmanlılar aleyhine konuşanlara sorulması gereken husus olduğunu yazmaktadır.

Fetihlerin bir numaralı vasıtası olan ordu mevzuunda ise, idareye katılan yeni kitlelerin ifadeleri ilginçtir. Osmanlı ordusunun sefere çıktığı güzergâhtaki tebaanın dinine bakmaksızın, onların adlî ihtilaflarına hakemlik yaptığı tarihi vak'adır. Halkın memnuniyeti hakkında II. Charl'in nezdinde bulunan bir sefir, önemli ayrıntıları nakleder. Ordu, bölge halkı için huzur kaynağıdır ve sefer güzergâhı haydutlardan arınır. Hattâ, esirlerin hukuku dahi şaşırtıcı ölçülerde ileridir. Onların moral çöküntülerini önlemek için rahipler dahi tavzif edilir, maaşları ödenir. Sonunda, esirlerin Müslümanlarla diyalogu sonucu hatırı sayılır ihtidalar da vücut bulur. 17. asır seyyahlarından Thomas Smith, ihtidaları sindirememiş olmanın hızıyla, şu değerlendirmede bulunur: "Cahil ve eğitimsiz bu esirler Muhammedi dinin kazandırdığı lütufların cazibesine kapılmıştır." Osmanlı topraklarında genel olarak ihtida hareketleri inanılmaz ölçülerdeydi. 1600 yılında Arnavutluk Hristiyanları'nın Müslümanlar'a nispeti on kat daha fazlaydı. Ancak ilerleyen dönemde Müslümanlaşan Arnavutlar'ın sayısı artmıştır. Marco Bizzi, muhlis bir Hristiyan olarak eserinde konuyu ele alırken, halka örnek olacak ruhanîlerin yokluğunu, buna karşılık, bütün Müslümanlar'ın dinlerini kemal-i ciddiyetle yaşadığını belirtir. 17. asra gelindiğinde ihtida benzersiz bir hız alır. Bundan Hristiyan din adamları da hissesini alır. Zmaievich'in anlattığına göre Trebinje ve buna benzer küçük şehirlerde Müslümanlarla alâkasını artıran rahiplerin Roma'ya apar topar gönderildiği bir vakıadır. Roma ise yine resmî engeller peşindedir. Papa XXII. John, Bosna Kralı Stephan'a mektup yazarak dinden çıkanları "ıslah" için gönderdiği engizisyon memurlarına yardım etmesini ister. Ne var ki, Osmanlı hoşgörüsünü gören Bogomil'lerin toplu olarak ihtidası karşısında gayretleri boşuna olacaktır. Osmanlı Devleti'ne karşı stratejik bir nokta olması hasebiyle Hristiyan dünyada haklı bir üne sahip olan Girifte ise, Müslümanlaşma veya Osmanlı idaresine tâbi olma şaşırtıcı boyutlardadır. Fetihlere karşı şövalyelere yuvalık yapan Girit'in bu tavrı Robert Pashlay gibi mutaassıp Hristiyanları kızdırır. Pashlay'a göre, ne cebir ne de verilen hediyeler, bir Hristiyan için dinini değiştirmeye veya Osmanlı idaresine tâbi olmaya sebep olmamalıdır. Ancak Pashlay gibi nice kişilerin görmemekte ısrar ettiği, Osmanlı idaresinin mükemmeliyeti, insanları cezbediyordu.

Fazilet Odur ki Düşmanın Bile Takdir Etsin

Yukarıda kısa örneklerle anlatılmak istenen nokta, uzun tarihin en güzel yönetimlerinden biri olan Osmanlı tarihinin, mutlak determinist yaklaşımla açıklanamayacağıdır. Osmanlı tarihi başta olmak üzere, bütün geçmişimiz ele alınırken günün materyalist ve faydacı dünyasına mensup insanlarca anlaşılması zor olan bazı değerler ve olaylar, gerçeklerin reddine gerekçe olmamalıdır. Kendi dinlerini mükemmel biçimde yaşayan ve tatbik eden Müslümanlar'ın tarihleri, şüphesiz anlaşılması zor örneklerle doludur. Öncelikle şunu vurgulamakta fayda vardır ki, Müslüman olmayanların dahi takdirini kazanan o dönem insanları, dinlerine bizden fazla bağlı idi. 1665 yılında I. Leopold tarafından İstanbul'a gönderilen Gaultier de Leslie'ye göre, dönemin Osmanlıları için söylenmesi gereken ilk ve en önemli vasıf dinlerine olan şaşılacak sadakatleridir. Osmanlıların büyük bir devlet hâlini alan ilerlemelerinin izahı için onların niyet ve gayeleri de ihmal edilemez. Onların hareket ve faaliyetlerinin altında yatan gaye, Allah'ın rızasını kazanmaktır. Bu, onlara aşağıdaki örnekte görüleceği gibi, önlerine çıkan herkesin hayranlığını kazandırmıştır:

"Her şeyi bilen ve bağışlayan Tanrı'nın aziz ve Ortodoks inancımızın bütünlüğünü her seferinde muhafaza etmek üzere her şeyi nasıl da düzenlemiş olduğuna bakınız... Her halükârda Ortodoks inancımızdan sapmaya başlamış olan Bizans İmparatorluğu yerine, yokluğun içinden bu güçlü Osmanlı İmparatorluğu'nu çıkarmıştır. Bu imparatorluğun kutsal iradesiyle uyum içinde olduğunu ispatlamak maksadıyla. Osmanlı İmparatorluğu'nu diğer bütün imparatorlukların üzerine yerleştirmiştir... Size vaat edilen yeni hürriyet umutlarına kulak asmayınız. Kutsal Kitap (İncil) bizim, hiç durmaksızın İmparatorumuz (Selim) için duâ etmemiz gerektiğini buyurmaktadır." (İstanbul Yunan Kilisesi Patriği Didaskala'nın, 1789 tarihli bir broşürde geçen konuşması. Bu broşürü kaleme alan Kudüs Patriği Anthimos'tan bizzat İstanbul Patriği aktarmıştır.)

Kaynaklar:
- T. Arnold, İntişar-ı İslâm Tarihi.

- O. Turan, Türk Cihan Mefkuresi Tarihi.

- D. Kilsikis, Türk-Yunan İmparatorluğu.

- Hammer, Osmanlı Tarihi. 3. Cilt.

- Finlay, A History of Greece...


Muammer Ahmet Şiirleri, İsmail Gül Şiirleri, Seyide Doyran Şiirleri, Abdurrahim Karakoç şiirleri , Ahmed Arif şiirleri , Ahmet Hamdi Tanpınar şiirleri , Ahmet Selçuk İlkan şiirleri , Ahmet Telli şiirleri , Ali Erdinç  şiirleri , Arif Nihat Asya  şiirleri , Asil Mavi şiirleri , Aslan Avşarbey  şiirleri , Aşık Veysel  şiirleri , Ataol Behramoğlu şiirleri , Attila İlhan  şiirleri , Ayfer Yazıcı  şiirleri , Ayhan Yıldırım  şiirleri , Bahattin Karakoç şiirleri , Bahtiyar Vahapzade şiirleri , Bayram Mecit  şiirleri , Bedirhan Gökçe şiirleri , Bedri Rahmi Eyüpoğlu  şiirleri , Behçet Necatigil  şiirleri , Birgül Alp şiirleri , Burcu Seul  şiirleri , Cahit Sıtkı Tarancı  şiirleri , Cahit Zarifoğlu  şiirleri , Can Yücel  şiirleri , Cemal Gören  şiirleri , Cemal Safi  şiirleri , Cemal Süreya  şiirleri , Cengiz Numanoğlu  şiirleri , Cihan Balcıoğlu  şiirleri , Didem Madak  şiirleri , Edip Cansever  şiirleri , Emin Çelimli  şiirleri , Emine Çerçi  şiirleri , Emine Şafak  şiirleri , Ercan Baş  şiirleri , Erdal Ercin  şiirleri , Faruk Nafiz Çamlıbel  şiirleri , Fazıl Hüsnü Dağlarca  şiirleri , Fuzuli  şiirleri , Gaffar Güllü şiirleri , Gelincik  şiirleri , Gülsen Tunçkal  şiirleri , Hacı Kısır şiirleri  , İbrahim Karaçay  şiirleri , İbrahim Sadri şiirleri  , İbrahim Sağır şiirleri , İclal Aydın  şiirleri , İsmail Gül  şiirleri , İsmet Ulaş  şiirleri , Kahraman Tazeoğlu şiirleri , Karacaoğlan şiirleri , Kevser Dostagüler şiirleri  , Küçük İskender şiirleri , Mahmut Çiçekdağı şiirleri , Marlyn Hand şiirleri  , Mehmet Akif Ersoy şiirleri , Mehmet Ali Kalkan şiirleri , Mehmet Çetin şiirleri , Melek Avcı Coşkun şiirleri , Melih Cevdet  şiirleri , Melike Yıldız şiirleri , Mevlana Celalettin Rumi şiirleri , Muammer Ahmet Sağlam  şiirleri , Muharrem Kubat şiirleri , Murat Meral şiirleri  , Mustafa Hebip şiirleri , Muzaffer Tayyip Uslu  şiirleri , Mücahit Şen  şiirleri , Nazım Hikmet Ran  şiirleri , Necip Fazıl Kısakürek  şiirleri , Nur Uygun şiirleri , Nurullah Genç  şiirleri , Orhan Veli Kanık  şiirleri , Ömer Hayyam  şiirleri , Özdemir Asaf  şiirleri , Polat Tek  şiirleri , Rabia Barış şiirleri , Sabahattin Ali şiirleri , Selaattin Çoban  şiirleri , Seyide Cinaloğlu Doyran  şiirleri , Sezai Karakoç  şiirleri , Şevki Dinçal  şiirleri , Tevfik Fikret  şiirleri , Turgut Uyar  şiirleri , Uğur Arslan  şiirleri , Uğur Işılak  şiirleri , Ümit Yaşar Oğuzcan  şiirleri , Yahya Kemal Beyatlı  şiirleri , Yavuz Bülent Bakiler şiirleri , Yavuz Dogan  şiirleri , Yıldız Toksöz şiirleri , Yılmaz Erdoğan şiirleri , Yunus Emre şiirleri , Yusuf Hayaloğlu şiirleri , Zikrettin Karaca şiirleri , Ziya Osman Saba  şiirleri , şiir şiir sokağım şiir türleri şiir sokakta şiir nedir şiire gazele şiir kitapları şiir bilgisi şiir defteri şiir aşk şiir oku şiir yarışması 2018 şiir adam şiir adam live şiir alıntıları şiir adam live instagram şiir antolojisi şiir antoloji şiir akımları şiir atölyesi şiir alp a şiiri a şiir evi a şiiri yavuz bülent bakiler a şiir evi ankara a.şiir solak a şiir sokakta a.kadir şiirleri a köpek şiiri a karakoç şiirleri a ile şiir şiir bilgisi test şiir biter şiir biçimleri şiir başlıkları şiir blog şiir bulmaca şiir bilgisi pdf şiir butik otel şiir blogları b şiiri b keskin şiirleri bayrak şiiri b sesi şiir b harfi akrostiş şiir şiir can yücel şiir cafe şiir cafe ortaköy şiir cemal süreyya şiir cumhuriyeti şiir cahit zarifoğlu şiir çeşitleri şiir can şiir ceketli adam kitabı şiir cemal safi ç şiiri behzat ç şiir behzat ç şiir sözleri gökçenur ç. şiirleri c.süreya şiirleri c ile şiir c.bukowski şiirleri gökçenur ç şiir kitabı c vitamini şiirleri c.zarifoğlu şiirleri şiir çözümleme şiir çözümleme yöntemi şiir çeviri şiir çiçek şiir çok güzel şiir çevirisi şiir çevirileri şiir çözümleme yöntemi nurullah çetin şiir çay ç ile şiir şiir dinletisi şiir dizeleri şiir dergileri şiir duygusal şiir duvarda şiir dünyası sözleri şiir denizi d&r şiir kitapları d.bakır şiiri d ile şiir d&r şiir defteri d madak şiirleri d.günü şiirleri d.bakır şiir sözleri d ali erzincanlı şiirleri d.h. lawrence şiirleri şiir eş anlamlısı şiir ekşi şiir edebiyat şiir en güzel şiir ezberle şiir etkinlikleri şiir edip cansever şiir evi şiir ezberleme şiir eloğlu e şiir kitabı şiirler e ödev şiir e book şiirli e kartlar e müfredat şiiri eş e şiir atatürk'e şiir e güzel şiirler öğretmen e şiir şiir fm şiir fon müziği indir şiir falı şiir fonları şiir fonu şiir fotoğrafları şiir film şiir fotoları şiir festivali f.nietzsche şiirleri f ferruhzad şiirleri f gülen şiirleri f ile şiir f akrostiş şiir necip f şiirleri f ile ilgili şiir melek şiiri f nafiz çamlıbel f n çamlıbel şiirleri ilhan berk f şiiri şiir gibi şiir gözlüm şiir güzel şiir gibi sözler şiir gibi kadın şiir günaydın şiir gemisi şiir gece şiir gecesi ğ şiiri g ile şiir anneler g şiirleri ğ akrostiş şiir ğ vitamini şiiri g sesi şiir ğ başlayan şiir g harfi ile şiir ğ ile ilgili şiirler ğ şiir ğüzel şiir öğretmene şiir posta şiir öğretmenler ğünü şiir onur ünlü şiir ğ ile şiir ğ sesi şiir ğ harfi ile şiir şiir hikayeleri şiir hakkında bazı mülahazalar şiir hastanede şiir her yerde şiir hayat şiir hakkında sözler şiir hangi metin grubuna girer şiir hakkında bilgi şiir hangi metinler grubuna girer şiir hasret h şiirist h.ergülen şiirleri atom h şiiri h.cibran şiirleri h ile şiir h harfi şiir h.izgören şiirleri h sesi şiir h nihal atsız şiirleri h ile başlayan şiirler şiir ısmarla şiir ısmarla eylül'ü konuşalım şiir instagram şiir ıhlamurlar çiçek açtığı zaman şiir ılık ılık akıtam şiir ışık şiir ırmak ıhlamur şiir ışıklar şiir ıssız şiir ı şiirler aşk-ı şiir ı ile şiir ı akrostiş şiir ı.ahmet şiirleri bab-ı şiir ı ile başlayan şiirler ı ile ilgili şiirler şiir ingilizce şiir indir şiir ile ilgili sözler şiir isimleri şiir istanbul şiir incelemesi şiir ingilizcesi şiir için fon müzikleri şiir iletişim i şiirler i şiir perisi i şiir sözleri şiir i kamer şiir-i aşk ile şiir şirpençe şiirler i hızırla kırk saat şiir i leyal şiir-i divan şiir jandarmada şiirt jetpa şiir jenerik müzikleri sigir jelatin şiirt jöh şiir janya şiirt judo şiirt jigolo japonca şiir japon şiir türü j ile şiir bay j şiir j.l.borges şiirleri j harfi ile şiir j.j. rousseau şiirleri j ile ilgili şiirler j harfiyle başlayan şiirler şiir konuları şiir kitapları pdf şiir kesitleri şiir karaoke şiir köşesi şiir konusu şiir kısa anlamlı şiir kadın k şiirleri k.iskender şiirleri k.maraş şiirleri k ile şiir k.tazeoğlu şiirleri 555k şiiri bünyamin k şiirleri k.maraş şiir yarışması k.kurultay şiirleri k.tazeoğlu şiir sözleri şiirler şiir lekesi şiir listesi şiir leyla şiir leblebi tozu şiir leyla ile mecnun şiir lirik şiir lise şiir lavinia şiirler kısa satirik l şiir örnekleri l akrostiş şiir l aşk şiirleri l.aragon şiirleri l harfli şiirler atilla ilhan l şiirleri şiir müzikleri şiir mısraları şiir mevlana şiir mavi şiir mektebi ortaokulu nasıl bir okul şiir me şiir mutluluk şiir mektebi iletişim şiir mavisi şiir m.akif ersoy türkiye m şiiri m.mungan şiirleri m harfiyle şiir m akrostiş şiir m.altıok şiirleri m. azad şiirleri türkiye'm şiiri turgut uyar m.akif şiirleri kısa m.ikbal şiirleri şiir ne demek şiir nedir kısaca şiir nasıl okunur şiir nedir özellikleri nelerdir şiir nazım şiir necip fazıl kısakürek şiir nasıl yazılır kuralları şiir ne demek ingilizce n.hikmet şiirleri n.fazıl şiirleri en güzel şiirler n.tevfik şiirleri fatma n şiirleri çetin'in şiir tahlilleri n akrostiş şiir n.kemal şiirleri n aşk şiirleri şiir otel şiir okuyan şiir onedio şiir okuyan erkek şiir okumak şiir okuyan adam şiir okuma kılavuzu şiir orhan veli şiir okulu o şiiri o şiirleri doğuran yalnızlık şairleri öldürür o şiir bitti başka mısra gerekmez o şiiri ahmet haşim o şiir bir daha yazılamaz o şiirler tek başına okunmuyor gel yalvarırım o şiirleri çocuğa yazsaydım o şiir ne demek şiirin o ince küllerini toplayanlar şiir o ki sadece cananını kasteder şiir örnekleri şiir özdemir asaf şiir özellikleri şiir önerileri şiir özlem şiir ödülleri şiir ölçüleri şiir örnekleri kısa şiir ödülleri 2018 şiir özledim ö ile şiir ö harfiyle şiir ö.s.ö şiirleri ö.ç.m şiirleri ö harfi ile şiir akrostiş şiir ö şiir parkı şiir perisi şiir penceresi şiir pdf şiir paylaşım şiir programı şiir parçaları şiir posterleri şiir papatya şiir programları p harfiyle şiir p valery şiirleri p sesi şiir p ile başlayan şiir çeşitleri şiir resimli şiir romantik şiir resmi şiir radyo şiir radyosu şiir resitali şiir rap şiir roots şiir replikleri şiir rastgele r siz şiir r akrostiş şiir r ilgili şiir r t erdogan şiirleri şiir sitesi şiir sokağı şiir sözler şiir sevgiliye şiir sayfası şiir sokakta aşk şiir siteleri s şiiri ş.erbaş şiirleri s.karakoç şiirleri s ile şiir yes şiiri ş akrostiş şiir ş sesi şiir s.ali şiirleri cemal sa şiirleri s.o.s şiiri şiir şiir şiir şarkıları şiir şairleri şiir şekilleri şiir şiir türkiye şiir şantiyede şiir şeklinde fabl şiir şükrü erbaş şiir şekil özellikleri şiir şehri ş ile şiir ş.yahya şiirleri ş 23 nisan şiirleri şiir tahlilleri şiir türleri nelerdir şiir tanımı şiir türleri test şiir turgut uyar şiir tanımları şiir tahlilleri mehmet kaplan şiir temaları şiir t shirt şiirt t.uyar şiirleri t ile şiir t erdoğan şiir 500t şiiri t aşk şiirleri t s eliot şiirleri baki ayhan t şiirleri t.tuğba baş şiirleri şiir uzun şiir umut şiir uygulaması şiir uzun aşk şiir unsurları şiir uzaktan sevmek şiir uyak şiir uyku şiir usta u şiiri ü ile şiir ü harfiyle şiirler hüsrev ü şiirini kim yazmıştır atatürk'ü şiiri ü akrostiş şiir hüsn ü şiir ayın 14 ü şiiri u ile akrostiş şiir şiir üzerine şiir ünlü şiir ümit yaşar oğuzcan şiir üzerine yazılar şiir ülkü ocaklarında şiir üzerine düşünceler suut kemal yetkin şiir ülkü tamer şiir üstadlarımız şiir üzerinde sıfat bulma şiir ünlü şairler ü.y.o şiirleri ü ile ilgili şiirler ü.y.oğuzcan şiirleri şiir ve inşa şiir video şiir ve tefekkür kulübü şiir ve kadın şiir ve zihniyet şiir ve inşa türü şiir vatan şiir ve sözler şiir ve şair şiir ve gelenek v şiir v ile şiir v.hugo şiirleri v sesi şiir orhan v şiirleri v for vendetta şiir v for vendetta şiiri remember v harfi ile şiir aga b v şiirbaz - ondan oldu zaar sözleri şiir yarışmaları şiir yazmak şiir yazarları şiir yaz şiir yazma şiir yarışması 2019 şiir yürek şiir yarışmaları 2018 y faktörü şiiri y kemal şiirleri y.odabaşı şiirleri y'ol şiiri y.emre şiirleri y başlayan şiirler y ile ilgili şiirler y harfi ile şiir y 23 nisan şiirleri akrostiş şiir y harfi şiir zamanı şiir zaman şiir zarifoğlu şiir zıt anlamlısı şiir ziya paşa şiir zindandan mehmete mektup şiir ziya gökalp şiir zulmü alkışlayamam şiir zeynep şiir zeytin z özger şiirleri z ile şiir z raporu şiir z akrostiş şiir a ve z şiiri a.c.z şiirleri z ile ilgili şiirler şiir 0 6 yaş 01 şiir 00 00 şiir 0 kasım şiirleri 0 kasımla ilgili şiir şiir 10.sınıf şiir 1 kıta şiir 1000kitap şiir 15 temmuz şiir 1.sınıf şiir 15 temmuz kısa şiir 19 mayıs şiir 10 kasım şiir 12. sınıf dil ve anlatım şiir 18 mart çanakkale şiirler 1 kıtalık şirinler 1 1 mayıs şiirleri 1.sınıf şiirleri kısa kaldırımlar 1 şiiri 1. sınıf şiirleri 2 kıtalık 1 kıtalık şiirler doğa 1 kıtalık şiirler ve şairleri 1 kıtalık şiir örnekleri şiir 2018 şiir 2 kıtalık şiir 2. sınıf şiir 29 ekim şiir 23 nisan şiir 29 ekimle ilgili şiir 29 ekim cumhuriyet bayramı şiir 2 satır şiir 2017 şiir 23 nisanla ilgili 2 şiiri şiirler 2 kıtalık şiir 2 kıta şiirler 2 kıtalık aşk şiirler 2 sınıf için dağ 2 şiir 2 kıtalık şiirler doğa 2 kıtalık şiir örnekleri şiir 365 şiir 3 kıtalık şiir 3. sınıf şiir 30 ağustos şiir 35 yaş şiir 3 kıtalık aşk şiir 3 kıtalı şiir 30 tane şiir 33 kurşun şiir 30 yaş 3 şiir anlayışı şiirler 3 kıtalık şirinler 3 şiirler 3 kıtalık kısa 3. şahsın şiiri 3 kıtalık şiirler edebiyat 3.sınıf şiirleri 2 kıtalık şiir 4 kıtalık şiir 4 lük şiir 4. sınıf şiir 40 yaşındasın şiir 4 kıtalık aşk şiir 4 mısradan oluşan her bölümüne ne denir 40 şiir 40 şair 40 şiir ve bir şiirler 4 kıtalık ünlü şairlerden 40 şiir 40 şair pdf 4 şiir 1 şehir şiirler 4 kıtalık şiirde 4'lük nedir şiirler 4 mısralık şiirdeki 4 satıra ne denir şiirler 4 5 kıtalık şiir 5. sınıf şiir 5 kıtalık şiir 5 sınıf konu anlatımı şiir 500 şiir 5n1k 555k şiir 5 şiir biçim ve içerik yönünden incelenmesi 571 şiir 5 şiir türü 50 şiir 50 şair 5 şiiri biçim ve içerik olarak inceleme 5 şiirin incelenmesi şiirler 5 kıtalık şiirde 5 mısraya ne denir 5 hececilerin şiir ve sanat anlayışı 5 kıtalık şiirler necip fazıl kısakürek şiir 6. sınıf şiir 6 kıtalık şiir 6 ekim 6 şiir türü şiir türleri 6. sınıf şiir bilgisi 6. sınıf şiir türleri 6.sınıf test şiir bilgisi 6. sınıf test şiir türleri 6. sınıf tonguç akademi şiirler 6.sınıf şiirler 6 kıtalık 6.sınıf şiirleri türkçe dersi 6. sınıf şiir örnekleri 6. sınıf şiir bilgisi çalışma kağıdı 6.sınıf şiir bilgisi 6.sınıf şiir bilgisi test 6.sınıf şiir türleri test şiir 7.sınıf şiir 7 güzel adam şiir 7 kıta 724 şiir şiirler 7 kıtalık 724 şiir neden kabul edilmedi 7 kıtalık şiir şiir türleri 7. sınıf şiir türleri 7.sınıf test şiir bilgisi 7. sınıf testleri 7 şiiri şiirde 7 hececiler kimlerdir şiirler 7. sınıf 7 heceli şiirler 7. sınıf şiir bilgisi test soruları 7.sınıf şiir türleri 7.sınıf şiir bilgisi 7.sınıf şiir türleri test şiir 8.sınıf şiir 8 kıta şiir 8 mart 8 şiir 80 sonrası şiir 835 şiir şiir bilgisi 8. sınıf şiir türleri 8. sınıf test şiir bilgisi 8. sınıf test almanca şiir 8 kıtalık 8 şiiri şiirler 8 kıtalık 8 heceli şiirler 8.sınıf şiir bilgisi 8 satırlık şiirler 8.sınıf şiir türleri test 8. sınıf şiir bilgisi test 8 sınıf şiir bilgisi çalışma kağıdı şiir 9.sınıf şiir 9. sınıf edebiyat şiir 9. sınıf test şiir 9 sınıf ders notları 90lar şiir şiir türleri 9. sınıf şiir türleri 9.sınıf edebiyat şiir gelenekleri 9.sınıf şiir bilgisi 9. sınıf test şiir türleri 9. sınıf test 9 şiiri 9.sınıf şiir türleri 9 eylül şiirleri 9.sınıf şiir bilgisi çalışma kağıdı 9. sınıf şiir örnekleri 9.sınıf şiir inceleme örnekleri
 

Çevrimdışı вαşκαп

  • Özel Üye
  • *
  • İleti: 20356
  • Rep 1300
Ynt: Osmanlı Tarihini Nasıl Okumalıyız
« Yanıtla #1 : Ekim 15, 2017, 04:32:56 ÖS »
Emeğine Yüreğine Sağlık
 

Çevrimdışı Özgür Kız

  • Özel Üye
  • *
  • İleti: 21541
  • Rep 3950
Ynt: Osmanlı Tarihini Nasıl Okumalıyız
« Yanıtla #2 : Ekim 01, 2018, 10:50:43 ÖÖ »
 eys
 

 

Related Topics

  Konu / Başlatan Yanıt Son İleti
3 Yanıt
2732 Gösterim
Son İleti Mayıs 22, 2018, 11:43:49 ÖÖ
Gönderen: Özgür Kız
2 Yanıt
1715 Gösterim
Son İleti Ekim 01, 2018, 10:38:49 ÖÖ
Gönderen: Özgür Kız
2 Yanıt
1378 Gösterim
Son İleti Ekim 01, 2018, 11:07:13 ÖÖ
Gönderen: Özgür Kız